Back to Home Page
Trouw
www.trouw.nl - woensdag 4 mei 2005
 


De herinnering aan de oorlog zelf is levendig genoeg om te herdenken

Al vele jaren stellen mensen zich de vraag wat wij vandaag en morgen nog willen herdenken. Zij menen dat nieuwe generaties en nieuwe burgers te ver af staan van de Tweede Wereldoorlog om aan 4 en 5 mei nog voldoende betekenis te kunnen geven. Sommigen zoeken het daarom in de verbreding: het gaat niet per se om die ene oorlog, het gaat om de prijs en de betekenis van vrijheid in het algemeen.

Bij de herdenking wordt dan ook de actualiteit betrokken. Dit jaar koos het Nationaal Comité 4 en 5 mei voor het thema 'vrijheid en cultuur', waarbij vooral gedoeld wordt op de diversiteit van de culturen die 'een grote rijkdom van ideeën' teweeg kan brengen maar ook 'kan leiden tot spanningen wanneer uitingen en opvattingen botsen'. Na de moord op Theo van Gogh is de actualiteit van dit thema onmiskenbaar.

Het is prima om zich steeds opnieuw in te spannen om zoveel mogelijk mensen te betrekken bij zo'n nationale gebeurtenis door te zoeken naar verbindingen met hetgeen ons vandaag bezighoudt. Maar je kunt je afvragen of wij daarmee soms niet al te snel vooruit willen lopen op de vervaging van de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Met het risico dat je ze ongewild verder wegduwt.

Zolang er nog zoveel mensen zijn die de herinnering levend houden, zolang in zoveel steden en dorpen zoveel herdenkingsactiviteiten worden georganiseerd, zolang er nog zoveel nieuwe publicaties zijn waarin de geschiedschrijving wordt aangevuld en bijgesteld en zolang er nog Marokkaanse Amsterdammertjes op excursie naar Westerbork gaan, blijft die oorlog zelf de belangrijkste bron voor de herdenking.

De zwartste periode van de nabije Nederlandse geschiedenis kent geen nationaal vergelijk. Zij maakt alle bespiegelingen over de vrijheid en de verantwoordelijkheid die daarmee gepaard moet gaan, pijnlijk concreet en minder vrijblijvend. Elk jaar dat je daar verder op terug kunt kijken, is een reden om dankbaar te zijn en dus juist geen reden om te vergeten of al te krampachtig te zoeken naar nieuwe, actuelere ijkpunten.

De levendige herinnering geeft actuele vragen meer betekenis. De verbreding hoeft dan ook niet geforceerd of versneld te worden. Zij komt vanzelf, naarmate meer mensen zich afvragen wat zij ook al weer herdenken.

Copyright: Trouw

top