www.trouw.nl - dinsdag 12 april 2005

Nederland pag. 4, nieuws & achtergronden tegoeden joodse oorlogswezen Ophef JMW over 'bevooroordeeld' boek door Joop Bouma Nog voor publicatie leidt een journalistiek onderzoek naar het naoorlogse beheer van vermogens van Joodse wezen tot commotie. Het Joods Maatschappelijk Werk pleit voor een nieuwe, wetenschappelijke studie. Volgens directeur Hans Vuijsje van het Joods Maatschappelijk Werk (JMW) heeft journaliste Elma Verhey een ‘bevooroordeeld’ boek geschreven over de manier waarop Joodse voogdij-instellingen het geld beheerden van kinderen die in de Tweede Wereldoorlog hun ouders kwijtraakten. In een mail van Vuijsje aan het bestuur, personeel en de ondernemingsraad van het JMW, noemt hij de toon van Verhey’s boek ‘uiterst onplezierig’. ,,Het is de toon van iemand die zich helemaal heeft gesolidariseerd met ‘de slachtoffers’.’’ De kwalificatie is opvallend omdat Vuijsje najaar 2004 in een paginagrote advertentie in het Nieuw Israëlisch Weekblad nog hoog opgaf over de kwaliteiten van Verhey en medeauteur Pauline Micheels. ,,De integriteit en deskundigheid van beide onderzoekers zijn onomstreden’’, aldus de advertentie, die werd geplaatst nadat in Trouw artikelen waren verschenen over manco’s in het vermogensbeheer van de wezen Philip en Marcel Staal. In totaal zijn er een kleine 200 kinderen na de oorlog in voogdij-instellingen geplaatst. De conclusies die Verhey trekt zijn niet mals. Volgens de journaliste zijn vermogens van de kinderen gebruikt om goederen voor een kibboets in Israël aan te schaffen. Ook is geld van pupillen in de exploitatie van de joodse instellingen gestoken. Verhey, in een toelichting: ,,Er waren na de oorlog te veel Joodse voogdij-instellingen. Ze beconcurreerden elkaar. Er was voortdurend geldgebrek. Daarvan zijn de kinderen de dupe geworden.’’ Groot obstakel bij het onderzoek was dat de financiële dossiers van de Joodse weeskinderen in 1976 zijn vernietigd. Verhey heeft sterke aanwijzingen dat die documenten zijn weggewerkt om het misbruik te verdoezelen. In dit verband wordt de naam genoemd van de in 1984 overleden Leo Cohen, die zich decennialang inzette voor de Joodse wezen. Volgens Verhey blijkt dat Cohen, in weerwil van wat het toenmalige bestuur wilde, de dossiers persoonlijk vernietigde. ,,Dat doet vermoeden dat de dossiers niet zonder reden zijn weggegooid.’’ Vuijsje werkt aan een reactie. Hij zegt dat het boek op sommige punten onzorgvuldig is en ‘beschadigend voor mensen die zich na de oorlog hebben ingezet voor de weeskinderen’. De publicatie is deels gebaseerd op gegevens uit de archieven van JMW. Het onderzoek wordt op 20 april bij het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie gepresenteerd. De directeur van het NIOD, prof. dr. Hans Blom, was meelezer van het manuscript. Copyright: Trouw