Back to Home Page
Trouw
www.trouw.nl - zaterdag 30 april 2005
 
Boeken

Wel gered maar niet gespaard
door Jaap de Berg

Alex Bakker: 'Dag pap, tot morgen'. Verloren, Hilversum. ISBN 9065508627; geïll., 96 blz. €12

Zelf zat John Blom, een joodse tiener, in de oorlog ondergedoken. Zijn ouders, die in Amsterdam een banketbakkerszaak dreven, werden in 1943 vermoord. Het eerste wat hun zoon na de bevrijding van de overheid ontving, was het verzoek alsnog de belasting van de banketbakkerszaak over 1943 te voldoen.

Je zou zulke bureaucraten postuum vervloeken, zij het iets minder hartgrondig dan hen die zo'n vijfduizend Joodse kinderen vanuit Amsterdam naar de ondergang voerden. Ruim vijfhonderd ontsprongen de dodendans. Vanuit een cr?che tegenover de verzamelplaats voor Amsterdamse joden, de Hollandsche Schouwburg, werden ze de onderduik in gesmokkeld.

Het verhaal is eerder geboekstaafd, inclusief de hoofdrollen van onder anderen Walter S?skind, functionaris van de Joodse Raad (-1945, Auschwitz), cr?chedirectrice Henri?tte Pimentel (-1943, Auschwitz) en vier verzetsgroepen, waaronder een van Trouw. Nieuw in 'Dag pap, tot morgen' is dat John Blom en veertien anderen die destijds uit de cr?che werden gered, hier terugblikken op hun oorlogsjaren.

Hun onderduikervaringen waren, mild gezegd, gevarieerd. De journalist Max Arian herinnert zich zijn pleegfamilie als 'een voorbeeld van menselijkheid'. Vera Schwarzmann werd door haar pleegmoeder 'altijd behandeld als een minderwaardig kind' en na de oorlog fysiek gemaltraiteerd.

Ongeveer de helft van de vijfhonderd kon in 1945 met vader en/of moeder worden herenigd -niet steeds tot wederzijdse vreugde. Anderen werden inzet van een machtsstrijd tussen al dan niet vermeende belanghebbenden.

Het is geen tekortkoming van 'Dag pap, tot morgen' dat de blijvende psychische schade, in ?n na de oorlog bij ettelijke ge?nterviewden aangericht, veelal omfloerst blijft. ,,Ik heb altijd heel hard gewerkt om maar niet aan vroeger te moeten denken'', zegt Salo Muller, oud-fysiotherapeut van Ajax. Wie zo'n zin tot zich laat doordringen, weet genoeg.

Copyright: Trouw

top