|
|
|
|
|
|
| www.volkskrant.nl - maandag 19 juni 2006 |
|
‘Dit is puur islamofobie’ Interview van onze verslaggever Dirk van Harten
UTRECHT - Hoogleraar Pieter van der Horst werd teruggefloten door de rector magnificus van de Universiteit Utrecht: zijn afscheidsrede zou een politiek schotschrift zijn. ‘Het was het meest vernederende moment van mijn leven.’
Een boze droom, waaruit hij maar niet wilde ontwaken. Zo omschrijft hoogleraar Pieter van der Horst het ‘indringende gesprek’ met de rector magnificus van de Universiteit Utrecht en drie andere universitaire hoogwaardigheidsbekleders. In het gesprek werd de internationaal gerenommeerde hoogleraar Nieuwe Testament en Jodendom ‘dringend geadviseerd’ enkele passages te schrappen uit zijn afscheidsrede. Van der Horst vertrok afgelopen vrijdag na 37 jaar aan de universiteit.
‘Het was het meest vernederende moment van mijn leven’, blikt Van der Horst terug. ‘Anderhalf uur lang werd ik door de rector en zijn medestrijders doorgezaagd. Op een gegeven moment hadden ze me zo in verwarring, dat ik me afvroeg of ze geen gelijk hadden. Dat ik inderdaad gek was geworden. Het was zó intimiderend.’
In zijn rede De mythe van het joodse kannibalisme besteedt Van der Horst aandacht aan verhalen over joodse menseneters. Al in de klassieke oudheid werd verteld dat joden kannibalen waren, die het bloed en de ingewanden van niet-joden nodig hadden voor hun geheime rituelen. Van der Horst traceert de oorsprong van de verhalen naar het Egypte van de derde eeuw voor Christus. Via middeleeuws Europa trekt hij de lijn door naar nazi-Duitsland om van daaruit verder te trekken naar het Midden-Oosten en islamitisch Afrika.
‘Ik wilde laten zien dat dit thema ook in de 21ste eeuw bestaat en daarover mijn bezorgdheid uitspreken’, legt Van der Horst uit. Hoewel zijn betoog wetenschappelijk onderbouwd was en het geen geheim is dat antisemitisme in de islamitische wereld welig tiert, vond de universiteit het onaanvaardbaar. Als de hoogleraar de passages niet schrapte, zou de rector zijn ‘rectorale verantwoordelijkheid’ aanwenden. Academisch jargon om de hoogleraar de toegang tot de aula en zijn eigen afscheidssymposium te ontzeggen.
‘Ze zeiden dat het een politiek schotschrift was. Dat ik de verhoudingen tussen moslims en niet-moslims op de universiteit in gevaar bracht en dat ze me op de laatste dag van mijn wetenschappelijke carričre blijkbaar tegen mezelf in bescherming moesten nemen. Maar zelfs als er stommiteiten in staan, kan de universiteit zich daarvan altijd distantiëren. Dit is een schaamteloze inperking van mijn academische vrijheid.’
Toch legde Van der Horst zich neer bij ‘de censuur’. ‘Volgens de rector waren er signalen dat er iets met me zou kunnen gebeuren. Goed georganiseerde moslimstudenten zouden in actie komen’, zegt hij. ‘Ik geloofde er niets van, maar ik vind niet dat ik dat risico mag nemen.’ Een rechercheur van de Regionale Inlichtingen- en Veiligheidsdienst zou er later smakelijk om lachen. ‘Die zei: zo, zo, de rector weet meer dan ik’, aldus Van der Horst.
Maar als het niet om zijn veiligheid ging, waarom dan wel? Van der Horst: ‘Dit is puur islamofobie. Alsof iedere moslim met een mes rondloopt! Wat een raar wereldbeeld heb je dan.’ Copyright: de Volkskrant
|